“Ông ấy thật sự có những góc rất ấm áp” – Paul McCartney nhớ lại. “Điều mà ông không thích thể hiện ra nhiều kẻo lỡ bị từ chối”. Còn lâu mới bị từ chối, In My Life luôn được tôn kính như một kiệt tác pop cùng với album Rubber Soul, được chính cả John và Paul coi là ca khúc hay bậc nhất của The Beatles . John có thể nổi danh là “rocker” trong nhóm ngay từ thời mới ra mắt, nhưng bằng chứng là ngay từ If I Fell năm trước đó, lâu lâu ông lại cho phép những cảm xúc dịu nhẹ trong mình hiện ra trên nốt nhạc .

Sau cái chết của John năm 1980, In My Life càng hiện lên mạnh mẽ hơn trong hoài niệm. Nó giống “một văn bia cá nhân, một lời từ biệt nồng ấm gửi tới bạn bè và người yêu ”, như miêu tả của tác giả John Robertson trong cuốn The Complete Guide To The Music Of The Beatles . Các đài phát thanh khắp thế giới đã triền miên phát ca khúc như lời đưa tiễn vĩ nhân. Ca từ của In My Life càng sâu lắng hơn khi khán giả cùng nhau chia sẻ về cách âm nhạc của John chạm tới mỗi người. Điều đương nhiên, và thậm chí là được mong đợi, khi nó là nhạc phim trong bộ phim tài liệu năm 1988 Imagine: John Lennon .

Tất cả để cho thấy In My Life gắn bó với cá nhân John tới thế nào. Vậy nhưng, tranh cãi đã nổ ra khi cuốn tự truyện của Paul Many Years From Now ra mắt năm 1997, trong đó, Paul kể lại một cách chi tiết, đầy thuyết phục rằng ông đóng vai trò lớn trong việc viết ca khúc, không chỉ về mặt âm nhạc, mà cả ca từ. Sinh thời, John cũng từng thừa nhận sự tham gia của Paul, nhưng chỉ mang ý nghĩa nhỏ. Những điều trong cuốn tự truyện của Paul, John tất nhiên không thể hồi đáp. In My Life trở thành ca khúc có bất đồng đáng kể nhất giữa 2 nhạc sĩ về việc ai viết nó. Và mọi người giờ phải chấp nhận một thực tế rằng chúng ta sẽ không bao giờ thật sự biết mọi việc chính xác là thế nào mà chỉ có thể phỏng đoán dựa trên những dữ kiện lịch sử và âm nhạc.

Ai là người viết “In My Life”?

Mầm mống đầu tiên cho ý tưởng rồi sẽ trở thành ca khúc In My Life tới từ một buổi phỏng vấn giữa John và nhà báo Kenneth Allsop vào tháng 3/1964. John kể: “Nó được khơi dậy bởi một nhà báo – nhà văn ở Anh sau khi cuốn sách In His Own Write (của John) phát hành. Ông ấy nói với tôi: Sao anh không viết vài ca khúc theo cách anh viết trong sách? Hay: Sao anh không viết đôi chút về tuổi thơ trong các ca khúc?”.

Ghi nhớ điều này, John bắt tay về hành trình ký ức. “Tôi viết lời trước rồi hát theo” – John nhớ lại. “Đó là cách In My Life, Across The Universe và một số ca khúc khác ra đời. Tôi viết nó ở Kenwood, trên lầu”. 

“In My Life” hiện vẫn được ghi nhận là đồng sáng tác của cặp đôi Lennon - McCartney

Bài thơ/lời gốc của In My Life , mà Paul nhớ là có tựa đề Places I Remember, vẫn còn tồn tại tới ngày nay, do Elliot Mintz tìm thấy khi ông này được Yoko Ono thuê để kiểm kê tài sản cá nhân sau khi chồng qua đời. Mintz giải thích: “Nó là một phần của cuốn sách lớn, trong đó, ông ấy lưu giữ tất cả các sáng tác ban đầu của The Beatles . Ông từng nói với tôi về cách ca khúc được viết và rằng ông thấy nó là một bước ngoặt quan trọng sự nghiệp sáng tác của mình. Như ông ấy miêu tả với tôi, ca khúc còn tiếp tục vô cùng dài, bao gồm nhiều địa danh, bao gồm của Penny Lane”.

Pete Shotton, một người bạn thân thời thơ ấu của John, kể lại rằng John từng có lần nói rằng lời bài hát là về những người bạn, những người “đã chết” và “đang sống”, về Stuart Sutcliffe, một người bạn thân – cựu thành viên The Beatles đã chết vì u não vào tháng 4/1962 và về chính Pete.

Bản thân John nói về bài thơ vào năm 1980: "In My Life bắt đầu bằng hành trình xe buýt từ nhà tôi ở số 251 đại lộ Menlove ra thị trấn, nhắc tới mọi nơi tôi có thể nhớ. Tôi viết tất cả xuống và nó thật kỳ cục… Nó là kiểu ca khúc What I Did On My Holiday’s Bus Trip nhàm chán nhất và không đâu ra đâu. Nhưng rồi tôi nằm xuống và lời bài hát đến với tôi về những nơi tôi còn nhớ. Tôi đã vật lộn nhiều giờ, nhiều ngày cố viết ra những ca từ thật khéo léo. Rồi tôi bỏ cuộc, và In My Life tới bên tôi, rồi thì cứ để nó tự biên tự diễn”.

Trong buổi phỏng vấn vào ngày 12/11/1965, gần 1 tháng trước khi album Rubber Soul phát hành, Paul tiết lộ bài thơ này sẽ là ca khúc sắp ra mắt trong album tới. Ông miêu tả nó là “một loạt địa điểm ở Liverpool nơi chúng tôi sinh ra. Những nơi như Penny Lane và Dockers’ Umbrella (đường sắt trên cao Liverpool) nói lên nghe thật hay, nhưng khi chúng tôi kết hợp chúng lại với nhau trong một sáng tác thì nghe đến nản lòng”.

Có thể nhận thấy Paul nói những điều này như thể ông sáng tác In My Life cùng John, nhưng nếu nhìn tổng quát rất nhiều bài phỏng vấn vào thời kỳ hoàng kim của cặp đôi, cả Lennon và McCartney dường như luôn nỗ lực để miêu tả mối quan hệ hợp tác Lennon/McCartney là cho mọi ca khúc. Chẳng hạn như John khi nói về Yesterday vào năm 1965 với những cụm từ “trước khi chúng tôi cuối cùng cũng hoàn thành nó” hay “chúng tôi gần hoàn thành nó” nhưng những năm sau đó, ông sẵn sàng thừa nhận rằng nó hoàn toàn do McCartney sáng tác. Do đó, vẫn không có gì chắc chắn ở đây.

Điểm đáng nói nằm ở nhận xét của John năm 1980 về giai điệu của In My Life : “Có thời kỳ tôi nghĩ tôi không viết giai điệu, rằng Paul viết chúng và tôi chỉ viết lời trơn tuột, hò hét theo điệu rock ‘n’ roll. Nhưng tất nhiên, khi tôi nghĩ tới một số bài hát của riêng tôi – In My Life , hay sáng tác thời đầu, This Boy – tôi cũng đã viết những giai điệu hay nhất”. Từ đó, John có vẻ khẳng định giai điệu In My Life hoàn toàn là sáng tác riêng của mình. Nhưng cũng trong năm đó, John chỉ thừa nhận “Paul giúp viết một đoạn nhạc ngắn ở giữa bài”. Lần khác, John cho biết “Toàn bộ lời được viết trước khi Paul nghe về nó”.

Mâu thuẫn dấy lên khi trong cuốn sách Many Years From Now, Paul nhớ lại đầy sống động về chính buổi viết nhạc tại nhà John ở Kenwood, có lẽ là vào đầu tháng 10/1965. Theo đó, khi Paul đến nơi, John đã có khổ mở đầu rất hay nhưng lại chẳng có chút giai điệu nào. Thế là, Paul ngồi xuống bên cây đàn Mellotron ở nhà John, trong đầu hướng tới những ca khúc của Smokey Robinson và The Miracles. Paul nhớ mình đã bảo John đi uống trà hay gì đó đi, cho ông mười phút. Và khi ông hát cho John nghe, người bạn hài lòng nói: “Hay”. “Như thường lệ, trong những thứ cùng viết, ông ấy thường chỉ có phiên khúc đầu, chỉ vậy là đủ: Nó là định hướng, là biển chỉ dẫn và là nguồn cảm hứng cho cả ca khúc. Tôi ghét ca từ nhưng nó là khuôn mẫu rồi” – Paul kể. “Thế nên, nguồn cảm hứng ban đầu là của John, tôi nghĩ giai điệu là của tôi, đoạn guitar riff là của tôi. Tôi không muốn rạch ròi điều này. Nhưng đó là những gì tôi nhớ. Sau đó, chúng tôi hoàn thành nó và đó là ca khúc rất được mà John sẽ hát”.

“In My Life”, ca khúc vĩ đại bậc nhất của thời đại:

Vừa giống McCartney vừa giống Lennon…

In My Life đứng thứ 23 trong danh sách 500 Ca khúc vĩ đại nhất mọi thời đại của Rolling Stone, thứ 5 trong danh sách 100 Ca khúc vĩ đại nhất của The Beatles và được hội đồng nhạc sĩ trong cuộc bình chọn năm 2000 của tạp chí Mojo chọn là Ca khúc hay nhất mọi thời đại.

Không chỉ John vô cùng tâm đắc khi nhắc tới In My Life . Paul khi được hỏi vào năm 1973 về ca khúc Lennon – McCartney mà ông yêu thích nhất đã không ngần ngại nói: “Tôi thích In My Life . Ca từ do John viết còn tôi viết giai điệu”. Năm 2001, khi được hỏi về va khúc mà ông muốn rạch ròi nhất trong danh sách Lennon – McCartney, Paul tiếp tục gọi tên In My Life , khẳng định mình viết nhạc.

Tất nhiên, các chuyên gia phải vào cuộc. Trong cuốn sách mang tính học thuật Revolution In The Head, Ian MacDonald cho rằng “tính góc cạnh của ca khúc, quãng 8 dài trong những quãng nhảy rộng giống kiểu McCartney hơn là Lennon”. Tuy nhiên, kiểu “xuống nửa cung, thông qua âm hạt dưới phụ, ở nửa sau phiên khúc giống Lennon hơn. Có lẽ McCartney đã viết nửa đầu còn Lennon viết nửa sau phiên khúc?”. Bản thân Paul cho rằng “cấu trúc giai điệu đúng kiểu tôi”. Một điều nữa: Bản thảo lời ca khúc được viết khi John và Paul hoàn thành ca khúc, tất cả do một người viết tay, mang tựa đề là In My Life (New Song) , chỉ có duy nhất một chữ ký bên dưới là”John Lennon”!

Quả là cuộc điều tra không lời kết. Cũng không lạ, bởi John và Paul chia sẻ với nhau cả quê hương, tuổi thơ, tuổi trẻ và gần với nhau cả trong tiềm thức. 

Thư Vĩ/ TTVH